|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Andrzej Augustynek aaugust@uci.agh.edu.pl Katedra Socjologii i Psychologii Zarz Ģ dzania i Komunikowania Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków Nadmierne u ň ycie komputera i Internetu nowym zjawiskiem społecznym? Wprowadzenie SĢ osoby, które spħdzajĢ niemal bez przerwy kilkanaĻcie godzin przed monitorem komputera, spoŇywajĢ przy nim posiłki, niejednokrotnie tam zasypiajĢ. Ludzie ci cierpiĢ, gdy pozbawi siħ ich dostħpu do Internetu lub komputera. Problem ten w Polsce zauwaŇyli jako jedni z pierwszych Goban-Klas i Sienkiewicz [1999, s. 101] piszĢc: U wielu u Ň ytkowników nowych mediów wyst ħ puje swoista fascynacja Ļ wiatem przez nie przedstawianym (tzw. wirtualna rzeczywisto Ļę ), w szczególno Ļ ci, gdy daj Ģ one szans ħ interakcyjno Ļ ci. Znane s Ģ przykłady sp ħ dzania całych dni na ogl Ģ daniu programów telewizyjnych czy kaset wideo. U młodzie Ň y za Ļ pojawił si ħ typ „hackera", maniaka komputerowego, który sp ħ dza godziny wpatrzony w ekran monitora. Nowe techniki multimedialne, ł Ģ cz Ģ ce d Ņ wi ħ k, obraz trójwymiarowy, a nawet dotyk (poprzez specjalne hełmofony) daj Ģ takie złudzenie rzeczywisto Ļ ci, Ň e problemem staje si ħ powrót do normalnego Ļ wiata. Ta „narkotyzuj Ģ ca" funkcja najnowszych mediów zasługuje na baczn Ģ uwag ħ . Od dziesiħciu lat pojawiajĢ siħ róŇne opracowania poĻwiħcone nadmiernemu (szkodliwemu – zbyt długiemu i czħstemu) korzystaniu z Internetu lub komputera. W prezentowanym referacie pragnħ przedstawię rezultaty zrealizowanych w ramach III etapu badaı nad kształtowaniem siħ społeczeıstwa informacyjnego realizowanych na AGH w Krakowie pod kierunkiem L. Habera. W badaniach tych poszukiwałem odpowiedzi na pytania: • Czy nadmierne korzystanie z komputera i Internetu uzaleŇnia, czy teŇ powstajĢ wtedy inne formy patologii zachowania? • Jakie jest rozpowszechnienie nadmiernego korzystania z Internetu wĻród osób wykształconych i aktywnych zawodowo? Metoda bada IJ IstniejĢ przesłanki, zarówno teoretyczne, jak i oparte na wynikach badaı eksperymentalnych do wyróŇnienia uzaleŇnienia od komputera i Internetu [Augustynek, 2004]. W zrealizowanych badaniach posłuŇono siħ do tego celu trzema kryteriami diagnostycznymi: a) czasowym b) objawowym c) 1 samooceny. Ad. a. Badani podczas wypełniania ankiety najpierw odpowiadali na nastħpujĢce pytania: 1. Ile Ļrednio godzin tygodniowo spħdza Pan(i) przed komputerem? 2. Ile Ļrednio godzin tygodniowo spħdza Pan(i) przed komputerem, niezaleŇnie od pracy zawodowej i nauki? 3. Ile Ļrednio godzin tygodniowo przeznacza Pan(i) na Internet? 4. Ile Ļrednio godzin tygodniowo przeznacza Pan(i) na Internet, niezaleŇnie od pracy zawodowej i nauki? W analizie wyników przyjħto nastħpujĢce przedziały czasu przeznaczanego na komputer oraz Internet: Zestawienie 1. Liczba godzin tygodniowo przeznaczanych na komputer lub Internet Nazwa przedziału 0 – 35 Racjonalne uŇycie 36 – 49 ZagroŇenie nadmiernym uŇyciem 50 – 62 Nadmierne uŇycie 63 i wiħcej Destrukcyjne uŇycie Ad. b. Ankietowani ustosunkowywali siħ do 8 stwierdzeı: 1. NajbliŇsze mi osoby majĢ pretensje, Ňe zbyt długo uŇywam komputera. 2. Efekty mojej nauki lub pracy obniŇajĢ siħ wskutek zbyt długiego przebywania przy komputerze. 3. Denerwujħ siħ, gdy ktoĻ mówi do mnie, a ja właĻnie korzystam z komputera. 4. PóŅno w nocy nie Ļpiħ tylko siedzħ przy komputerze. 5. Marzħ, fantazjujħ lub natrħtnie myĻlħ o tym, co bħdħ robił przy uŇyciu komputera w czasie, gdy nie jestem przy nim. 6. Próbujħ bezskutecznie ograniczyę czas spħdzany przy komputerze. 7. Ukrywam przed innymi to ile czasu pochłania mi komputer. 8. Wybieram komputer zamiast spotkaı z innymi. majĢc do dyspozycji 6–stopniowĢ skalħ ocen: • Zawsze • Bardzo czħsto • Czħsto • Sporadycznie • Rzadko • Nie dotyczy. W analizie wyników uznano za osoby: • ZagroŇone nadmiernym uŇyciem komputera – te, które dały 5 twierdzĢcych (diagnostycznych) odpowiedzi. • Nadmiernie uŇywajĢce komputera – dajĢce 6 lub 7 odpowiedzi diagnostycznych. • Destrukcyjnie uŇywajĢce komputera – dajĢce 8 diagnostycznych odpowiedzi. Ad. c. Respondenci odpowiadali teŇ na pytanie: 2 1. Czy uwaŇa siħ Pan(i) za uzaleŇnionego(Ģ) od komputera? Mieli do dyspozycji nastħpujĢce odpowiedzi: Tak, Raczej tak, Raczej nie, Nie. Osoby badane W badaniu uczestniczyło łĢcznie 1011 osób. Szczegółowe informacje na ich temat zawarte sĢ w tabeli nr 1. Tabela 1. LiczebnoĻę i cechy demograficzne badanej zbiorowoĻci L.p. Cechy Ogółem N = 1011 Nauczyciele akademiccy Absolwenci Studenci L=1120 % L=134 % L=203 % L=674 % 1. AGH UJ AE 548 315 257 48,9 28,1 23,0 61 44 29 45,5 32,8 21,7 88 61 54 43,3 30,1 26,6 369 179 126 54,8 26,6 18,6 Ogółem 1120 100,0 134 100,0 203 100,0 674 100,0 2 Kobieta M Ĩň czyzna 607 513 54,2 45,8 44 90 32,8 67,2 94 109 46,3 53,7 371 303 55,0 45,0 Ogółem 1120 100,0 134 100,0 203 100,0 674 100,0 Wyniki bada IJ 37 minut dziennie (nieco ponad cztery godziny tygodniowo ) spħdza w Sieci przeciħtny polski internauta. A było ich w dniu 11 stycznia 2005 roku 9 088 883, w tym 55% to mħŇczyzn. Dane te opublikowano w raporcie z badania polskiego Internetu przedstawionego przez PBI / Gemius Megapanel [„Enter” nr 3/2005, s. 15]. PiszĢc o groŅbie uzaleŇnienia od komputera czy Internetu, jako podstawowy jej wymiar, przyjmuje siħ czas spħdzany przed komputerem lub w Sieci. Nie dokonujĢ przy tym rozróŇnienia czasu spħdzanego przed komputerem (czy w Internecie) podczas pracy zawodowej lub nauki od czasu prywatnego uŇytkowania. RóŇnice te dobrze obrazujĢ wykresy 1, 2, 3, oraz tabele 2, 3, 4: 3 Wykres nr 1. Czas spħdzany przed komputerem w ciĢgu tygodnia 150 Cz ħ sto Ļę 100 50 0 0 20 40 60 80 100 120 140 Ile ļ rednio godzin tygodniowo sp Ĩ dza Pan(i) przed komputerem? N = 1011 NajczħstszĢ wartoĻciĢ jest czas 15 godzin tygodniowo spħdzonych przed komputerem. Natomiast wartoĻę Ļrednia przypada na około 25 godzin. 4 Wykres 2. Czas przeznaczany na Internet w ciĢgu tygodnia. 250 Cz ħ sto Ļę 150 100 50 0 0 30 60 90 120 150 Ile ļ rednio godzin tygodniowo przeznacza Pan(i) na Internet? N = 1011 NajczħĻciej badani spħdzajĢ w Internecie do 5 godzin tygodniowo, natomiast juŇ niewielu z nich wiħcej niŇ 25 godzin tygodniowo. Potwierdza to wyniki opublikowane przez PBI / Gemius Megapanel. 5 200 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |
Podobne
|